Po upadku Powstania Listopadowego około 50 tysięcy żołnierzy Wojska Polskiego przekroczyło granicę z Austrią i Prusami. Część z nich, głównie podoficerowie i szeregowi wrócili do Królestwa Polskiego i ziem pod zaborem pruskim i austrackim, część rosproszyła się po całej Europie, głównie we Francji a niektórzy dotarli nawet do ówczesnych antypodów jak Stany Zjednoczone i Meksyk. Jednym z tych którzy pozostali we Francji był sportretowany kapitan 4 Pułku Ułanów Armii Królestwa Polskiego. Autorem obrazu, który został namalowany zapewne na przełomie lat 30-50-tych. XIX wieku był Karl Neimke. Czy możemy rozwiązać zagadkę kim był portetowany? Opierając się na źródłach jesteśmy w stanie sporządzić listę oficerów pułku. Ale dzięki temu iż nasz kapitan został udekorowany Złotym (klasa IV) Krzyżem Wojskowym Polskim, bo tak wtedy nazwano Order Virtuti Militari, możemy znacznie zawężyć nasze poszukiwania. Co prawda istniała możliwość nadania IV klasy orderu oficerom niższym ale były to wyjątkowe i sporadyczne wypadki. Podczas Wojny z Rosja 1830-31 nadano siedmiu kapitanom z 4 Pułku Ułanów złoty Krzyż VM, są to:
- Paweł Techmański, nadanie z 14 marca 1831 r. nr. krzyża 707.
- Leon Zajączkowski, nadanie z 1 maja 1831 r. nr.1143.
- Jan Senakiewicz, nadanie jak powyżej, nr. 1144.
- Leopold Sadłucki, nadanie 25 lipca 1831 r. nr. 1956.
- Ludwik Mazurkiewicz, nadanie 17 września 1831 r. nr.3195.
- Władysław Markowski, nadanie jak powyżej, nr.3196.
- Franciszek Kopiczyński, nadanie jak powyżej, nr.3197.
Który z nich został sportretowany, tego się pewnie nie dowiemy, być może Szanowni Czytelnicy rozwiążą tę zagadkę.
Autorem obrazu był Karl Neimke. Według indeksu malarzy – “A check list of Painters 1200-1994”, London,1995, s.371 był XIX wiecznym francuskim malarzem. Nic bardziej mylnego. Urodził się w 1813 roku w Warszawie jako Karol Neumke – “Polski Indeks Biograficzny”, Monachium, 2004, s.1122.,według innych źródeł jako Neimke. W 1828 roku rozpoczął jednoroczny kurs w szkole Przygotowawczej do Instytutu Politechnicznego. W rok później zapisał się na Oddział Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego. Brał udział w Powstaniu Listopadowym. Przekroczył granicę z Austrią i przez Kraków dotarł do Drezna gdzie w 1883 roku wziął udział w wystawie studentów Akademii Drezdeńskiej. Wystawił studia rysunkowe, które sygnował „Neimcke Karl aus Krakau”. Następnie przeniósł się do Francji. Wstąpił do Towarzystwa Demokratycznego, oddział paryski, co potwierdza “Okólniki Towarzystwa Demokratyczneg Polskiego”, Poitiers,1838,s.96. W latach 1839-62 wystawiał swoje obrazy na salonach paryskich.Współpracował z Leonardem Chodźko jako rysownik w słynnej pracy “La Pologne historique…”, Paryż, 1844 (rys. Włodzimierza Potockiego, po stronie 364). Wymieniony jest również w almanachach Adolfa Krosnowskiego “Historique ov Sounise De L’Emigration Polonaise”, Paryż 1837 r.,gdzie podano miejsce jego paryskiego zamieszkania lub pracowni – Rue Childeberg 9. Powtórzony w wydaniach almanachu z 1841 r. s.267 i z 1841r. s.267. Z niewiadomych powodów zmienił nazwisko z Neumke na Neimke i używał imion Karl, Carl oraz Charles. Zmarł 15 stycznia 1871 roku w Paryżu.Nie był bardzo płodnym artystą. W lieteraturze opisanych jest jedynie 7 obrazów (olejnych?) ten zas jest ósmym.Według nie potwierdzonych danych jeden z jego obrazów znajduje się w praskim muzeum. We Francuzkiej Bibliotece Narodowej zachował się jego autorstwa jedyny rysunek – „Pałac Sprawiedliwości” a w Gabiniecie Rycin Biblioteki Jagielońskiej znajduje się litografia „Kulczycki znany w wyprawie pod Wiedeń 1683”, sygnowany „Karol Neimke lit. Kraków”.W ostatnim dziesięcioleciu tylko dwukrotnie jego obrazy oferowane były w domach aukcyjnych. Mamy zatem do czynienia z obrazem mało znanego polskiego malarza oraz portretem oficera Wojska Polskiego z okresu Wojny z Rosja 1830-31. Jakim był malarzem niech osądzą Państwo w oparciu o portret. Zapewne nie zaliczał sie do tych najlepszych ale zapisał się na trwałe w dziejach Wielkiej Emigracji.
Olej na płótnie. Wymiary: 96×75 cm., z ramą 116×96 cm.
PS. Biogram autora powstał przy znacznej pomocy Pana JD za którą serdecznie dziękuję.
Polskie antyki 